Landhuis Groot Santa Martha.

Landhuis Groot Santa Martha, ook wel bekend als Landhuis Groot Sint Maarten, is gelegen in het noordwesten van Curaçao. Het behoort tot een van de oudste landhuizen op het eiland en is tevens een van de grootste landhuizen op het eiland.

Het landhuis heeft een opvallende U-vormige structuur, met het okergeelgekleurde hoofdgebouw op een verhoogd plateau. Deze vorm is vrij uniek, aangezien niet veel landhuizen op Curaçao deze opstelling hebben. De U-vorm was oorspronkelijk min of meer gesloten, maar een van de voormalige eigenaren plaatste later een poort tussen de twee “poten” van de U. Het landhuis heeft een zadeldak met een tuitgevel en een driehoekige topbeëindiging, bedekt met rode dakpannen. Rondom het landhuis zijn terrassen met trappen aan drie zijden.

Landhuis Groot Santa Martha omvat diverse bijgebouwen, waaronder stallen, een magasina (opslagruimte), drinkreservoirs voor dieren, twee waterputten genaamd “Pos di pia pa hende” en “Pos di pia pa bestia,” een melkkamer, een graanschuur en een unieke indigobak. De indigobak werd gebruikt bij de productie van indigo, een blauwe kleurstof afkomstig van indigoplanten en is zelfs uniek voor Curaçao en de hele Caribische archipel.

Gedurende de negentiende eeuw speelde Landhuis Groot Santa Martha een belangrijke rol in de zouthandel vanuit de nabijgelegen Santa Martha Baai, waar zoutpannen lagen. Maar liefst 90% van het Curaçaose zout dat werd geëxporteerd kwam van deze locatie.

Tegenwoordig staat de Santa Martha Baai bekend als een prachtig en minder bekend juweeltje van Curaçao, met een adembenemend uitzicht vanaf de avontuurlijke weg die vanuit het plaatsje Soto naar de baai slingert.

Plantage Groot Santa Martha besloeg een oppervlakte van 554 hectare, waar onder andere divi-divi-peulen, sinaasappels en suikerriet werden verbouwd. Het landhuis fungeerde ook als een van de eerste suikerfabrieken op Curaçao. Van het suiker werd onder andere rum gemaakt. In 1797 stond er op de plantage nog een suikerrietmolen. Bij de productie van suiker ontstaat het stroopachtige bijproduct melasse (suikerrietsiroop). Vanaf 1825 werd er geen suikerriet meer verbouwd op Curaçao; ook niet op plantage Groot Santa Martha.
In de loop van de tijd verkleinde het landgoed tot 17 hectare. Na een periode van restauraties en renovaties, kwam Landhuis Groot Santa Martha in 1960 in handen van de overheid van Curaçao.

In het landhuis staan authentieke meubeltjes en andere eeuwenoude gebruiksvoorwerpen. Bovendien beschikt het over een grote kas waarin veel verschillende tropische planten werden gekweekt. Vanaf het terras heb je een fantastisch uitzicht: bij helder weer doemt de piek van de Christoffelberg op én je kunt over de baai uitkijken.

Tot 2021 werd het landhuis gebruikt als sociale werkplaats voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking, waar ze handgemaakte voorwerpen produceerden die op het landhuis en andere locaties op Curaçao werden verkocht. De toekomstige functie van het landhuis is op dit moment (2023) helaas onduidelijk.