Begraafplaats.

Een onderwerp waar ik niet zo gemakkelijk over schrijf, want helaas moet ik mensen in mijn leven missen, die mij heel dierbaar zijn. Rondlopen over een begraafplaats en foto’s maken geeft mij het gevoel van pottenkijken. Deze plek is een steun voor mensen die rouwen en een plek om te kunnen herdenken. En eigenlijk is dat heel mooi! De dood hoort bij het leven. Ik heb uiteindelijk niet over de begraafplaats gelopen, maar door de gaten van de omheining deze foto gemaakt (Soto).

De graven op Curaçao, en met name die op de begraafplaatsen zoals die in Soto, zijn bijzonder om verschillende redenen. Hier zijn enkele opvallende kenmerken en tradities die de begraafplaatsen van Curaçao uniek maken:

Architectonische stijl
Afbeeldingen en symboliek
Veel graven bevatten symbolen, afbeeldingen en inscripties die persoonlijke en religieuze betekenissen hebben, zoals kruizen, rozen en andere religieuze iconen.

Kleur en vorm
De grafstenen en mausoleums op Curaçao zijn vaak kleurrijk en variëren in ontwerp. Ze zijn gemaakt van lokale materialen en kunnen sterk verschillen in stijl, van eenvoudige grafstenen tot uitgebreide mausoleums.

Cultuur en tradities
Dodenherdenking
De manier waarop de lokale bevolking omgaat met de doden en de herdenking van overledenen is een belangrijk cultureel aspect. Families onderhouden vaak de graven van hun voorouders en bezoeken deze op belangrijke data, zoals Allerzielen en andere religieuze feestdagen.

Een Caribisch afscheid…
Een Caribische uitvaart is een gemeenschapsaangelegenheid, waarbij een waardig afscheid wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van veel mensen. Daarom plaatst de familie vaak een rouwadvertentie in de lokale krant, zodat iedereen op de hoogte is en betrokken kan zijn. Mensen uit de hele gemeenschap zorgen ervoor dat ze aanwezig zijn.

De verzorging van de overledene wordt uitgevoerd door de familie of een wasvereniging. Het doel is ervoor te zorgen dat de overledene goed en ongeschonden aan zijn of haar laatste reis begint. Meestal ligt de overledene opgebaard in het uitvaartcentrum of soms in het clubhuis van een vereniging waarbij hij of zij betrokken was.

Tijdens de dienst is muziek een belangrijk element. Bij de kist richt de familie een altaar op met vier kaarsen, een foto van de overledene, een kruisbeeld, een palmtakje en een afbeelding van de Heilige Familie. Aanwezigen kunnen de overledene een laatste wens brengen en meenemen wat kleinigheidjes, zoals afscheidsbriefjes. Dit is een moment waarop alle emoties er mogen zijn en iedereen ruimte krijgt om te uiten hoe zij zich voelen.

Veel mensen van Caribische afkomst willen na hun dood graag worden begraven in hun land van herkomst. Als de overledene niet wordt gerepatrieerd, kiezen nabestaanden vaak voor de begraafplaats die bij hun kerk hoort. Deze kerk verzorgt dan ook de Heilige mis of dienst.

Na de uitvaart staan de naaste familieleden in een rij om elkaar te condoleren. Nadat iedereen elkaar “deskanso” (rust in vrede) heeft toegewenst, antwoorden zij met “amen” of “es ku Dios ke” (volgens Gods wil). Vervolgens sluiten zij zich aan in de rij om ook de andere aanwezigen “deskanso” te wensen. Wanneer iedereen de kans heeft gehad om dit te doen, gaan ze naar het huis van de overledene voor de rouwvisite, oftewel de ‘laba man’ (letterlijk: handen wassen). Hier wassen de familieleden die bij het graf aanwezig waren hun handen in een kom met water en zeep, die op het terras of bij de deur staat, voordat ze het huis binnengaan voor de rouwvisite.

Tijdens de rouwvisite, die zowel voor als na de begrafenis plaatsvindt, worden typische gerechten geserveerd. Een populair gerecht is het Antilliaanse pindakoekje in de vorm van een S, genaamd “Letter.” Ook wordt er een kopje warme chocolademelk, bekend als “chuculati,” geserveerd, gemaakt van donkere cacao, kaneel en koffiemelk. Daarnaast worden er vaak Antilliaanse soepjes of snacks aangeboden.

Na de uitvaart begint er een rouwperiode die acht dagen ‘ocho dia‘ duurt. Tijdens deze periode worden er litanieën (gebeden) voorgelezen door een vrouw ouder dan 50 jaar. Zij vraagt God om de overledene onder zijn hoede te nemen en de nabestaanden te troosten. Gedurende deze ‘ocho dia’ krijgen naasten en familie de ruimte om hun emoties te uiten. Vooral op de achtste dag nemen zij de tijd om na te praten over de dingen die de overledene heeft gezegd en hoe hij of zij zich heeft voorbereid op de dood. De ramen worden geopend zodat de geest kan vertrekken. Op de veertigste dag na het overlijden en op de verjaardag van de overledene houdt de Caribische gemeenschap ook een dienst ter nagedachtenis aan hun dierbare.
Bron: Dela

Erfgoed
De begraafplaatsen reflecteren de rijke culturele mix van Curaçao, met invloeden van Europese, Afrikaanse en inheemse tradities. Dit komt tot uiting in de symbolen en de opzet van de graven.

Familiegrafstenen
Veel begraafplaatsen op Curaçao hebben familiegrafstenen of mausoleums waar meerdere generaties van een familie zijn begraven. Dit benadrukt de sterke familiebanden binnen de gemeenschap.

Plaatselijke materialen
De graven zijn vaak gemaakt van lokale materialen, zoals kalksteen en marmer, wat de verbinding met het eiland en de beschikbare bronnen weerspiegelt. Dit maakt de graven ook duurzaam en aangepast aan het lokale klimaat.

Zorg voor graven
De zorg en het onderhoud van graven zijn vaak een gezamenlijke verantwoordelijkheid van families en de gemeenschap. Dit versterkt de sociale cohesie en de verbondenheid met het verleden.